Egnatia Yolu… Ya da orijinal adıyla Via Egnatia…
Arnavutluk’un Dıraç kasabasından başlayıp İstanbul’a kadar uzanan 1120 kilometrelik Egnatia Yolu’nun bir kısmı, Edirne il sınırlarında bulunan İpsala ve Enez’den de geçiyor. Arnavut, Slav, Bulgar, Roman, Yahudi, Pontus, Türk, Pomak, Vlach halkları arasında yoğun kültür alışverişi oluşmasına yol açan Via Egnatia M.Ö. 2’nci yüzyıldan kalma yanıyla dikkat çekiyor…
Milattan Önce ikinci yüzyılda Roma İmparatorluğu tarafından inşa edilen bir yol, Roma İmparatorluğu’nun Illyricum, Makedonya ve Trakya bölgelerinden geçer. Yolun geçtiği bölgeler günümüz dünyasında Arnavutluk, Makedonya Cumhuriyeti, Yunanistan ve Türkiye topraklarındadır.
Batıda kısa bir deniz yolculuğu sayesinde Appia Yolu ile doğuda ise İpek Yolu’yla birleşen Via Egnatia, Romalılar tarafından yapıldığı günden bu yana, 2 bin yılı aşkın süredir doğu ile batıyı birleştiriyor. Egnatia aynı zamanda Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlılar’dan çağımıza kadar tüm zamanların yoludur.
Bu yol pek çok halkın da yoludur: Arnavut, Slav, Bulgar, Roman, Yahudi, Pontus, Türk, Pomak, Vlach halkları, aralarındaki yoğun kültür, dil, din, fikir ve ticaret alışverişi ile yüzyıllar boyu ilişki içinde olmuşlardır. Günümüzde bile, yüzyılı aşkın milliyetçilik, izolasyon ve savaşlara karşın, Egnatia Yolu boyunca bölgenin kültürel birliği hala yadsınmaz biçimde halkların müzik, yemek, öykü ve daha pek çok yönüyle Balkanların zengin kültüründe yaşamaktadır.
Arnavutluk’un Dıraç ilinden başlayarak Selanik’e kadar uzanan Egnatia, Trakya Bölgesi’nden geçerek İstanbul’a ulaşır. Yaklaşık 1120 km uzunluğunda olan Egnatia, diğer önemli Roma yolları gibi 6 metre genişliğindedir.
Sultanahmet’te bulunan sıfır taşı (million) bu yolun sıfır noktası yani başlangıç noktası olarak kabul edilir. Hatta Bakırköy’ün eski adı olan ‘Hebdemon’ yunanca ‘yedinci’ demektir, çünkü semt o zamanlar Via Egnatia üzerinde Roma’ya doğru 7. mildeydi.
Osmanlılar bu yola ‘Sol kol’ demekteydiler. Osmanlılar Edirne’ye, bugünkü eski Londra Asfaltı yolundan ulaştıktan sonra, Edirne’den Enez’e ara bir yolla ulaşırlar, Enez’den sonra Via Egnatia’yı takip ederlerdi. Osmanlı’nın batı seferlerinde, eski başkent Edirne’de bir süre konaklayıp, orduyu toplamak adettendi, seferin ne tarafa olacağı Edirne’de ilan edilir, tuğlar seferin yönü neresiyse o tarafa dikilirdi. Bizanslılar ise Yedikule’den çıkarak kuzeye hiç sapmadan, Marmara sahil yolundan Enez’e ulaşırlar ve aynı yoldan geri dönerlerdi.
Yeni Egnatia Yolu (Yunanca ‘Egnatia Odos’), Yunanistan’da batıda Igoumenitsa’dan başlayıp doğuda Yunanistan – Türkiye İpsala sınır kapısına kadar uzanan 670 kilometrelik a2 otoyolunun (e90) diğer adıdır.